İdrar kaçırma, kişinin idrarını tutamaması ve iradesi dışında kaçırması halidir. Tıp dilinde idrar kaçırmaya idrar inkontinansı denir. Böbreklerde üretilen idrar, mesane adı verilen ve kaslardan oluşan bir torbada birikir ve depolanır. Mesane halk arasında idrar kesesi ya da torbası olarak da bilinir. İdrar mesanede biriktikçe, mesane genişler ve böylece içindeki basınç artmaz. Mesanenin çıkışında bulunan kaslar (büzük kasları), normalde kasılı kalarak idrarın kaçmasını engeller. İdrar kesesinin genişleyebilme ve kasılabilme özelliği vardır. Mesanenin ve büzük kaslarının kasılma ve gevşemesi, o bölgedeki sinirler ve beyindeki işeme merkezi tarafından kontrol edilir.
Kontrol edilemeyen ve istemsiz idrar tutamama hali olan idrar kaçırma, her yaşta ve her iki cinste görülebilir. Ancak daha çok ileri yaşlarda ve kadınlarda görülür. İdrar kaçırma sürekli ise hastalık olarak kabul edilir. İdrar kaçırma kişinin yaşam konforunu bozarak sosyal ve psikolojik sorunlara yol açabilir.
İdrar Kaçırmanın Türleri Nelerdir?
İdrar kaçırmanın 3 türü bulunmaktadır.
Stres Tip İnkontinans
Gülme, hapşırma, öksürme, ağır eşya kaldırma gibi karın içi basıncın arttığı durumlarda kişinin idrar kaçırması halidir. Genellikle idrar kesesinde idrarı tutan büzük kaslarının zayıflığından ve kadınlarda üretranın aşırı hareketli olmasından kaynaklanır.
Sıkışma Tipi İdrar Kaçırma
Ani olarak idrar yapma ihtiyacının ortaya çıkması ve kişinin tuvalete yetişemeden idrarını kaçırması durumudur. Aşırı aktif mesane denilen mesanenin kontrolsüz kasılması durumunda görülür.
Karışık Tip İnkontinans
Her iki tip idrar kaçırma birlikte görülür.
İdrar Kaçırmanın Nedenleri Nelerdir?
- Aşırı kilolu olma (obezite)
- Aşırı aktif mesane
- İdrar yolu enfeksiyonu
- İdrar kesesinin sarkması (sistosel)
- Rahim sarkması
- İlerleyen yaş
- Genetik yatkınlık
- Kabızlık
- İdrar kesesi iltihabı (sistit)
- Vajina enfeksiyonu
- Taş hastalığı
- Şeker hastalığı
- İdrar söktürücü ilaç kullanımı
- Menopoz
- Zor doğum
- Prostat büyümesi
- Mesane ile vajina arasında fistül
- Nörojen mesane
- Demans
- Sinir sisteminin hastalıkları
İdrar Kaçırmanın Tanısı Nasıl Konulur?
Hastanın şikayetlerinin dinlenmesi ile tanı kolayca konur. Şikayetlerin ne zamandan beri olduğu, kaçırmanın türü, miktarı, kullanılan ilaçlar, geçirilen ameliyatlar, mevcut hastalık durumları gibi bilgiler öğrenilir.
Daha sonra altta yatan nedeni bulmaya yönelik kan şekeri, idrar tahlili ve idrar kültürü, ultrason ve ürodinami gibi tetkikler istenebilir. Hasta muayene edilirken mesane si su ile doldurulur, öksürmesi istenerek idrar kaçırma olup olmadığına bakılır.
İdrar Kaçırma Nasıl Tedavi Edilir?
Tedavi nedene göre yapılır. Öncelikle yaşam tarzı değişiklikleri yoluna gidilir.
- Aşırı kilo varsa uygun diyet ve egzersizler ile sağlıklı bir şekilde zayıflaması sağlanır.
- Kabızlık var ise uygun diyet ve ilaç tedavisi verilir.
- Şeker hastalığı varsa şeker kontrol altına alınmalıdır.
- Çok aşırı sıvı alımı önlenmelidir.
- İdrar yolu enfeksiyonu varsa uygun antibiyotik ile tedavi edilmelidir.
- Mesane ve pelvik taban kaslarını güçlendirmeye yönelik egzersizler uygulanmalıdır. Hastadan idrar yaparken idrarını tutması ve bırakması istenir.
- İdrarı tutmaya yarayan bazı ilaçlar verilebilir. Bu tür ilaçlar ancak bir üroloji uzmanı tarafından yazılabilir.
- Prostat büyümesi varsa tedavi edilmelidir.
- Mesane sarkması varsa ameliyat ile düzeltilmelidir.