Yapay mesane, bağırsaktan yapılan mesane ya da yeni mesane olarak da bilinir. Mesane kanseri tedavisinde bazen mesanenin çıkartılması gerekir. Bu işleme sistektomi denir. İdrar kesesi çıkarıldıktan sonra böbreklerde üretilen idrarın ya kanallar ile vücut dışına akıtılması ya da bir depoda toplanması gerekir. İşte bu deponun yapımında bağırsaklar kullanılır. İnce ya da kalın bağırsaktan alınan bir parça, top şekline bir torba haline getirilir. İdrar kanallarının uçları bu bağırsaktan yapılan torbaya bağlanır. Torbanın bir ucu da üretra denilen idrar kanalına ağızlaştırılır. Böylece böbreklerden süzülen idrar bağırsaktan yapılan bu torbanın içinde toplanır ve buradan idrar kanalıyla dışarıya atılır. İşte bağırsaktan yapılan bu torba şeklindeki yapıya yapay mesane, bağırsak mesane, ortotopik mesane ya da yeni mesane anlamına gelen neobladder denir.
Sistektomi Nedir?
Sistektomi, mesane kanseri tedavisi için kullanılan bir yöntem olup, idrar kesesinin (mesane) çıkarılması işlemidir. Radikal sistektomi ise mesane ile birlikte erkeklerde prostat ve meni keseleri, kadınlarda rahim ve haznenin bir kısmı, büyük damarlar etrafındaki lenf dokularının çıkarılması işlemidir. Bu ameliyat mesane kanserinin köklerinin derinlere yani mesane kas tabakasına ulaşması nedeniyle uygulanır. Bazen kökleri kas tabakasına ulaşmamış olsa da, eğer mesane içindeki tümör çok sayıda ve büyük ise de sistektomi yapılır. Çünkü bu hastalarda kapalı ameliyat (TUR ameliyatı) tümörü temizlemek mümkün olmayabilir. Bu tümörlerin uzak organlara yayılma (metastaz) yapma ihtimali çok yüksektir.
Mesane Çıkarıldıktan Sonra Hasta İdrarını Nasıl Yapar?
Mesane çıkarıldıktan sonra hastanın idrarını yapması için 3 seçenek vardır.
Bunlardan biri üreter adı verilen idrar kanallarının doğrudan karın duvarına bağlanmasıdır. Bu işleme üreterokutenostomi adı verilir. Üreterokutenostomi, üeterlerin cilde ağızlaştırılması anlamına gelir.
Bir diğer yöntem ise idrar kanallarının bağısaktan alınan bir parçaya bağlanmasıdır. Bu bağırsak parçası da yine karın duvarına ağızlaştırılır. Bu işleme de konduit denir. Genellikle kullanılan bağırsak parçası ince bağırsağın son kısmı olan ve ileum denilen parçasıdır. Bu yüzden bu işleme “İLEAL KONDUİT” adı verilir. İdrar kanalları yaklaşık 15 cm uzunluğundaki bir ince bağırsak parçasının bir ucuna bağlanır. Bağırsak parçasının diğer ucu da karın cildine ağızlaştırılır. Bu ağza ostomi adı verilir. Buraya ürostomi torbası denilen özel bir torba yapıştırılır. İdrar kanallarından bağırsak parçasına gelen idrar ürostomi torbasında birikir. Torba doldukça hastalar torbayı boşaltırlar. Bu torbanın 2-3 günde bir değiştirilmesi gerekir.
Bir başka yöntem ise “ORTOTOPİK MESANE” diye adlandırılan YAPAY MESANE, BAĞIRSAKTAN YAPILAN MESANE yöntemidir. Bu ameliyat ta ise ince ya da kalın bağırsaklar kullanarak içinde idrarın toplanmasını sağlayacak bir torba yapılır. Bu torba şekline dönüştürülmüş bağırsak parçasına yeni mesane denir.
Yapay Mesane (Ortotopik) Nasıl Yapılır?
Bu ameliyatta yaklaşık 50 cm uzunluğunda ince ya da kalın bağırsak parçası kullanılır. İstenilen uzunlukta bağırsak parçası alındıktan sonra bağırsağın uçları tekrar dikilir. Ayrılan parça kendi üzerinde birkaç defa katlanarak yuvarlak bir küre şekline dönüştürülür. Amaç kapasitesini artırmak ve daha çok idrar depolayabilmesini sağlamaktır. Her iki idrar kanalının uçları küre şekline getirilmiş yapay mesaneye bağlanır. Bağırsak mesanenin bir ucu da üretra adı verilen yani dış idrar yoluna bağlanır.
Yapay Mesanesi Olan Hastalarda İdrar Kaçırma Olur Mu?
İdrar kesesinde biriken idrarın tutulmasını sağlayan kaslar bulunmaktadır. Bu kaslara büzük kasları (sfinkter) denir. Bu kasların kasılması sonucu mesane ağzı kapalı kalır ve idrar dışarı çıkamaz. Ameliyat sırasında bu kasların zarar görmesi durumunda hasta idrar kaçırabilir. Eğer bu kaslar zarar görmez ise hasta gündüz idrarını tutabilir.
Yapay Mesane Ne Kadar İdrar Alır? Kapasitesi Nedir?
Normalde idrar kesesinin (mesane) hacmi 400 ml civarındadır. Mesanede bu seviyede idrar toplandığında artık işeme ihtiyacı doğar. Yapay mesane (bağırsaktan mesane) kapasitesi bu seviyeye yaklaşık 4-6 ayda ulaşabilmektedir.
Yapay Mesanenin Avantajları Nelerdir?
Mesane alındıktan sonra idrar kanalları ya doğrudan karın cildine ya da bir ucu kalın duvarına açılan bir bağırsak parçasına bağlanır. Bir başka seçenek ise yapay mesane yöntemidir. Yani bağırsaktan alınan bir parça bir mesane haline getirilir ve idrar kanalının uçları bu mesaneye bağlanır. Yapay mesanenin en önemli avantajı, sosyal olarak kabul edilebilir olması ve hastanın hayat kalitesini düşürmemesidir. Ancak yapay mesane mutlaka doğru bir şekilde ve deneyimli bir cerrah tarafından yapılmalıdır. İdeal bir yapay mesanede hastalar gündüz uyanıkken idrar kaçırmamalı, idrarını rahat bir şekilde yapabilmeli, işeme sonrası mesane tamamen boşaltılmalı, içeride idrar kalmamalı ve idrar kültüründe mikrop (bakteri) üremesi olmamalıdır.
Yapay Mesane Ameliyatı Sonrası Süreç Nasıl Olur?
Ameliyat sonrası erken dönemde hasta idrarını tutamayabilir. Bu süre yaklaşık 2-3 hafta sürebilir. İlk 3 ay her 2 saatte bir yapay mesane tam dolmasa bile boşaltılmalıdır. Ancak zamanla yapay mesanenin hacmi giderek artar ve bu sıklıkta boşaltmaya gerek kalmaz.
Özellikle geceleri her 2 saatte bir hastanın uyanıp idrar yapması gerekir. Eğer bu yapılmazsa hasta gece idrar kaçırabilir. Gece prezervatif sonda takılması bu soruna çözüm olabilir. Ancak zaman ilerledikçe hastanın geceleri bu sıklıkta uyanmasına da gerek kalmaz.
Sık Sorulan Sorular
Yapay mesane nedir?
Mesane kanseri nedeniyle mesanesi alınan kişilerde, bağırsaklardan alınan bir parçanın kese şekline getirilmesi sonucu oluşturulan yeni mesaneye ‘’Yapay Mesane’’ adı verilir. Yaklaşık 6 ay sonra yeni mesane yeterli hacme ulaşarak normal mesane gibi idrarı depolar.
Yapay mesane neden yapılır?
Yapay mesane, kişinin kendi bağırsağından yapılır. Genellikle ince bağırsaklarının son kısımlarından alınan yaklaşık 50 cm’lik bir kısım kullanılır.
Yapay mesane ameliyatı nasıl yapılır?
Yapay mesane ameliyatı açık ya da robotik yöntemler ile yapılabilir. Yaklaşık 50 cm’lik bağırsak açılıp küre şekline getirilir. Oluşan bu yeni mesanenin bir ucuna böbreklerden gelen idrar kanalları bağlanır. Yeni mesanenin diğer bir ucu ise dış idrar yoluna yani üretraya bağlanır.
Yapay mesane ameliyatı fiyatları nelerdir?
Yapay mesane ameliyatı fiyatları hakkında net bir rakam vermek doğru değildir. Ameliyat öncesi gerekli tetkikler yapıldıktan sonra net bir fiyat verilebilir. Bu ameliyat bazı kamu hastanelerinde ücretsiz olarak yapılabilir, ancak özel hastanelerde ameliyat olmak istenilirse belli bir fiyat ödenmesi gerekecektir.
Bağırsak mesane ameliyatı kaç saat sürer?
Ameliyat süresi hastalığın durumuna, hastanın yapısına, cerrahın deneyimine ve uygulanan yönteme göre değişebilir.
İstirahat raporu alınabilir mi?
Ameliyat sonrası hastanın dinlenmeye ihtiyacı olacaktır. Bu yüzden istirahat raporu verilir.
Yapay mesanede kanser gelişme riski var mı?
Normal mesanede olduğu gibi yapay mesanede de kanser gelişebilir. Ancak bu ihtimal çok düşüktür.